ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ

Το Κάστρο.
Χτισμένο από τον Μιχαήλ Β΄, Δεσπότης της Ηπείρου, στα μέσα του 13ου αιώνα, το κάστρο της Άρτας που διατηρείται σε άριστη κατάσταση, αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα της κοσμικής αρχιτεκτονικής των βυζαντινών χρόνων και ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής .

Η παρηγορήτρια.
Κτίστηκε το 1285-89 από το Νικηφόρο Α΄ Κομνηνό Δούκα και τη γυναίκα του Άννα Παλαιολογίνα Κατακουζηνή. Από την μεγάλη σταυροπηγιακή μονή σώζονται σήμερα ο ναός, η Τράπεζα και 16 κελιά. Ο ναός εντυπωσιάζει με τις εξωτερικές και εσωτερικές αρχιτεκτονικές καινοτομίες του, ενώ μοναδικός στην εκκλησιαστική αρχιτεκτονική είναι ο τρόπος στήριξης του κεντρικού τρούλου .

 

Αγία Θεοδώρα.

Ο ναός της πολιούχου της Άρτας και ένας πυλώνας είναι τα μόνα σωσμένα τμήματα μονής που ιδρύθηκε το 13ο αιώνα από τη βασίλισσα του Δεσποτάτου Θεοδώρα προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου και λειτούργησε ως γυναικείο μοναστήρι. Μετά το θάνατο του συζύγου της η Θεοδώρα εμόνασε στη μονή ,τάφηκε εκεί και ο ναός τιμάται στο όνομά της.

 

 

Άγιος Βασίλειος.
Ναός του 13ου αιώνα με πλουσιότατο κεραμοπλαστικό διάκοσμο και δύο πήλινες εφυαλωμένες εικόνες εντοιχισμένες στην ανατολική του πλευρά. Στον περίβολο του ναού λειτούργησε από το 1662 έως το 1821 ανώτερη ελληνική σχολή με την ονομασία Σχολή Μανωλάκη, από τον ιδρυτή της Φίλιππο Μανωλάκη.

 

Ι. Μονή Κάτω Παναγίας.

Στο δρόμο προς το Γλυκόριζο, η μονή κτίστηκε το 13ο αιώνα (1250-1260) από το Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β΄ Δούκα. Σήμερα το μοναστήρι κρατιέται ζωντανό χάρη στη συνεχή φροντίδα των γυναικών μοναχών που μένουν εκεί.

 

 

Άγιος Βασίλειος της Γέφυρας.

Χρονολογείται στο 900 περίπου και βρίσκεται ένα χιλιόμετρο ΒΔ της γέφυρας, στην περιοχή που παλιά λέγονταν Τοπ Αλτί .

 

 

Παναγία η Βλαχέρνα.

Ιδρύθηκε στο τέλος του 11ου αιώνα ως τρίκλιτη θολωτή βασιλική και μετασκευάστηκε σε τρουλλαίο στα μέσα του 13ου αιώνα από τον Μιχαήλ Β΄ Δούκα Κομνηνό. Πήρε το όνομά της από την Παναγία των Βλαχερνών στην Κωνσταντινούπολη .

 

Παναγία Μπρυώνη (Νεοχωράκι).
Ο ναός ιδρύθηκε το 1238, πυρπολήθηκε το 1821 και ανακαινίστηκε το 1870. Τιμάται στην μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Άγιος Δημήτριος Κατσούρη (Πλησιοί).

Το αρχαιότερο μνημείο της βυζαντινής Άρτας, χτίστηκε στο β΄ μισό του 9ου ή στο 10ο αιώνα. Χτίστηκε στο τέλος του 13ου αιώνα και σήμερα σώζεται σχεδόν άθικτος.

 

 

Κόκκινη εκκλησία (Βουλγαρέλι).

Δεν υπάρχουν ίχνη του παλαιού μοναστηριού αλλά παραμένει άθικτος ο ναός. Χτίστηκε το 1281, επί Νικηφόρου Α΄, και ονομάζεται έτσι εξαιτίας της πληθώρας των πλίνθων που χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή του .

 

 

Η Παναγία της Κορωνησίας (Κωρονησία).
Πρόκειται για έναν από τους παλαιότερους ναούς της βυζαντινής Άρτας και χρονολογείται γύρω στο 10ο αιώνα . Κατά καιρούς γνώρισε πολλές μετασκευές .

 

 

Η  Παντάνασσα.
Τα ερείπιά της βρίσκονται στο βόρειο άκρο του νομού κοντά στην Φιλιππιάδα. Ιδρύθηκε στα μέσα του 13ου αιώνα από τον Μιχαήλ Β΄.